O'zbek tilining etimologik luga'ti

Print

ОҒРИ

Tasnif: ’касал бўл-\ ’дардга чалин-’. Кўзинг о ғр и с а, қўлингни тий, ичинг о ғ р и с а, нафсингни тий (Мақол). Бу феъл қадимги туркий тилдаги ’оғриқ сез-’ маъносини англатган а:ғ- феълидан -(ы)р қўшимчаси билан ясалиб, ’касалланиш ҳолати’ маъносини англатган а:ғыр отига -ы қўшимчасини қўшиб ясалган (ЭСТЯ, I, 86; ДС, 19: ағыры-), ўша даврлардаёқ а: унлисининг чўзиқлик белгиси йўқолган, -ы қўшимчаси қў- шилганидан кейин иккинчи бўғиндаги тор унли талаффуз қилинмай қўйган (ДС, 22); ўзбек тилида а унлиси â унлисига алмашган, ы унлисининг қаттиқлик белгиси йўқолган: (а:ғ- + ыр = а:ғыр) + ы = а:ғыры- > ағыры- > ағри- > âғри-.