O'zbek tilining etimologik luga'ti

Print

ТАРИҚ

Tasnif: донини оқлаб, сўк олинадиган бошоқли ўсимлик'. Чумчуқдан қурган т а р и қ экмас (Мақол). Бу от қадимги туркий тилда 'экин майдони' маъносини англатган тар отидан -ы қўшимчаси билан ясалиб, экин эк ' маъносини англатган феълга —ғ қўшимчасини қўшиб ясалган (ЭСТЯ, III, 158; Девон, I, 354); кейинчалик ўзбек тилида сўз охиридаги ғ ундоши қ ундошига, а унлиси ä унлисига алмашган, ы унлисининг қаттиқлик белгиси иўқолган: (тар + ы = тары—) + ғ = тарығ > тäриқ. Бу от дастлаб доннинг барча турларини билдирган, кейинчалик маънода торайиш, хосланиш воқе бўлиб, дон экинининг фақат шу бир турини англата бошлаган.