O'zbek tilining etimologik luga'ti

Print

ТОМОҚ

Tasnif: қизилўнгачнинг бошланғич қисми', ' бў- ғиз'. Унинг бадани қизгин, т о м о ғ и қақраган, юраги шиддатли уради (Ойбек). Қадимги туркий тилда ҳам шундай маънони англатган бу от асли тамғақ тарзида талаффуз қилинган. (Девон, I, 435; ДС, 535; ПДП, 426), кейинчалик ғ ундоши талаффуз қилинмаслиги натижасида тамақ шакли юзага келган (Девон, I, 69); Тамғақ оти асли 'томчи ҳолатида туш—' маъносини англатувчи там— феълининг 'такрор' маъносини ифодаловчи —ға қўшимчаси билан ҳосил қилинган шаклидан —қ қўшимчаси билан ясалган, ўзбек тилида а унлилари â унлиларига алмашган: (там— + ға = тамға-) + қ = тамғақ> тамақ > тâмâқ.