ТУБАН
Tasnif: қуйи', -паст'. Кема т у б а н оқиб боради. Бўрон уни қирга олади. (Эгам. Раҳим)
Л.З.Будагов луғатидаги бу сўз туркий экани тасдиқланиб, биринчи бўғиндаги унли юмшоқ талаффуз қилиниши кўрсатилган: асосий маъноси сифатида 'низ, нижняя, часть, низкость, опущенный вниз, опрокинутый' маънолари келтирилган. Бу сўз эски ўзбек тилида тӱб отига қадимги жўналиш келишигининг -äн қушимчасини қўшиб ҳосил қилинган (ЭСТЯ III 319)
кейинчалик келишик қўшимчаси ўқилмайдиган бўлиб кетган, ӱ унлисининг юмшоқлик белгиси йўқолган: тӱб + äн = тӱбäн > тубäн. Бу сўз охиридаги -н қисмини сифат ясовчи қўшимча деб тушуниш ҳам мумкин, унда аввал тӱп отидан —ä қўшимчаси билан феъл ясалган ва ундан —н қўшимчаси билан сифат ясалган бўлади; -ä қўшимчаси қўшилганидан кейин п ундоши б ундошига алмашган, ӱ унлисининг юмшоқлик белгиси йўқолган: (тӱп + ä = тӱпä- > тӱбä-) + н = тӱбäн > тубäн.