O'zbek tilining etimologik luga'ti

Print

ҚИЙА

Tasnif: бир томони баланд, бир томони паст', 'нишаб'. Аксари қ и я жойлардан довон ошиб бориладиган қайнар йўли ҳозир от-арава учун ёпиқ (Суннатилла Анорбоев). Бу сўз асли қадимги туркий тилда 'ётиқ ҳолатда кес—' маъносини англатган қый— феълининг —а қўшимчаси билан ҳосил қилинган равишдош шаклига тенг бўлиб (ДС, 440: қ ы й а бақ—), маъно тараққиёти натижасида сифатга кўчган; ўзбек тилида а унлиси ä унлисига алмашган, ы унлисининг қаттиқлик белгиси йўқолган: қый— + а = қыйа > қийä.