O'zbek tilining etimologik luga'ti

Print

ҚОПОНҒИЧ

Tasnif: қопағон'. Лайчамиз катта бўлиб, қ о п о н ғ и ч итга айланди. Бу сифат эски ўзбек тилида қап— феълининг 1 ҳамла қил' маъносидан ' ўзлик' маъносини ифодаловчи —(а)н қўшимчаси билан ҳосил қилинган шаклига —ғмч қўшимчасини қўшиб ясалган; кейинчалик а унлилари â унлиларига алмашган, ы унлисининг қаттиқлик белгиси йўқолган: (қап— + ан = қапан-) + рыч = қапанғыч > қâпанғич. Бу сўз таркибини бошқача талқин қилиш ҳам мумкин: қап— феълининг — (а)н қўшимчаси билан ҳосил қилинган шаклидан —ғу қўшимчаси билан сифатдош шакли ҳосил қилинган, сўнгра чы қўшимчаси билан сифат ясалган; кейинчалик сўз охиридаги ы унлиси талаффуз қилинмай қўйган, учинчи бўғиндаги у унлиси и унлисига алмашган, биринчи, иккинчи бўғинлардаги а унлиси â унлисига ал¬машган: [(қап— + ан = қапан-) + ғу = қапанғу] + чы = қапанғучы > қапанғуч > қапанғич > қâпâнғич.