O'zbek tilining etimologik luga'ti

Print

АСЛ

Tasnif: Бу арабча сўз ъaŝl(un) шаклига эга (АРС, 36); ўзбек тилига фатҳали ҳамзани а товушига, сад товушини с товушига алмаштириб қабул қилинган: ъaŝl —>асл. Бу сўз араб тилидаги кўпмаъноли ъaŝula феълининг 'негизли, асосли бўлди' маъноси билан (АРС, 36) ҳосил қилинган I боб масдари бўлиб (АТГ, 142), араб тили луғатида ўн маъноли деб изоҳланган; ўзбек тилида бу сўз 'туб', 'негиз' (аслини айтганда), 'насл-насаб' (Acлингиз ким?), 'дастлабги', (асл нусха), 'чин', 'ҳақиқий' (асл муддао), 'энг сифатли', 'энг қийматли' (асл мато,асл тош) каби маъноларни англатади (ЎТИЛ, I, 58). Охирги икки маъно араб тили луғатида берилмаган, демак, ўзбек тили манбаида юзага келган дейиш мумкин. Асл сўзи ўзбек тилида эркак кишининг атоқли оти сифатида ҳам ишлатилади.