O'zbek tilining etimologik luga'ti

Print

МЎМИН

Tasnif: Бу арабча сўз mūьmin(un) шаклига эга (АРС, 45); Ўзбек тилига чўзиқ ū унлисини ў унлисига алмаштириб, сукунли ҳамзани ташлаб қабул қилинган: mūьmin -» мўмин. Тожик тилида сукун ўрнига ъ (айириш) белгиси ёзилган, ўзбек тилида бу белги қўйилмаган: ўзбек тилидаги талаффузи асосида ёзилган. Бу сўз асли 'содиқ бўлди', 'ишончли бўлди' каби маъноларни англатувчи ьаmunа феълининг IV боб аниқ нисбат сифатдоши бўлиб (АТГ, 224), 'имонли', 'Оллоҳнинг борлигига иқрор’ (киши) маъносини англатади (АРС, 45; ЎТИЛ, I, 490). Бу сўз ўзбек тилида 'ювош', 'беозор' каби кўчма маъноларни ҳам англата бошлаган; ана шундай маъноси билан мўмин-қобил, мўмин-мусулмон жуфт сўзлари тузилган. Мўмин сўзи ўзбек тилида эркак кишининг атоқли оти сифатида ҳам ишлатилади.