O'zbek tilining etimologik luga'ti

Print

ИККИ

Tasnif: ’бир билан уч оралиғидаги бутун саноқ сон’. Укам и к к и кундан кейин келди. Бу сўз асли қадимги туркий тилдаги ’кет’, ’ён’ маъносини англатган ик отидан -и қўшимчаси билан ясалган: ик + и = ики (ЭСТЯ, I, 339). Қадимги туркий тилдаёқ бу сўз ики (Девон, I, 151; ДС, 206) ва икки шаклларида (Девон, I, 237; ДС. 207) мавжуд бўлган; икки шакли к ундошининг қатланиши билан юзага келган. Дастлаб ’кетидаги’ маъносини англатувчи сифат бўлган (икки сон), кейинчалик ўзи миқдор маъносини англатиб, саноқ сонга айланган: ’бир сонидан кейин келувчи (миқдор)’ -> ’бир сонидан кейин келувчи миқдор’ -* ’бирга бирни қўшиш билан ҳосил бўладиган миқдор’.