O'zbek tilining etimologik luga'ti

Print

АНРАЙ

Tasnif: ’Тушуниб етмай оғзи очилиб қараб тур-’. Нега анграясан, берган сўроғимга тушунмадингми? Бу феъл асли қадимги туркий тилдаги ’оғизнинг очилиш ҳолати’ маъносини билдирган аӊ сўзининг —(ы)р қўшимчаси билан кенгайган шаклидан -(а)й қўшимчаси билан ясалган (ЭСТЯ, I, 156); кейинчалик иккинчи бўғиндаги тор унли талаффуз қилинмай қўйган; ўзбек тилида а унлилари а унлиларига алмашган: (аӊ+ ыр = аӊыр) + ай = анырай- > аӊрай- > ӓнрӓй-. Бу феъл дастлаб ’оғизни очиб қараб тур—’ маъносини англатган, ’тушуниб етмаслик’, ’ҳайрат’ маъно қирралари кейин пайдо бўлган.