O'zbek tilining etimologik luga'ti

Print

ФАТҲ

Tasnif: фатҳ эт- қўшма феъли таркибида қатнашувчи бу арабча сўз fath(un) шаклига эга (АРС, 580) ; ўзбек тилига ҳойи ҳутти ундошини ҳ ундошига алмаштириб қабул қилийган: fath -> фатҳ; кўнмаъноли fataha феълининг 'забт этди', 'қўлга киритди' маъноси билан (АРС, 579) ҳосил қилинган I боб масдари бўлиб (АТГ, 142), 'забт этиш', 'қўлга киритиш' маъносини англатади (ЎТИА, И, 297). Ўзбек тилида fataha феълидан ясалган fattāh(un) шахс оти ҳам мавжуд; бу сўз ўзбек тилига чўзиқ ā унлисини â унлисига , ҳойи ҳутти ундошини ҳ ундошига атимаштириб қабул қилинган: fattāh -->фатт âҳ (фаттоҳ); 'фатҳ этувчи' маъносини англатиб (ЎКААҚЛ, 359), ўзбек тилида эркак кишининг атоқли оти сифатида ишлатилади.