O'zbek tilining etimologik luga'ti

Print

ЙАЙРА

Tasnif: ’ўзини эркин ҳис қилиб, ўйнаб-кулиб дам ол-’, ’ёзил-’. Боёқиш хотинлар ҳам бир я й р а 6 келсин-да (Ойбек). Бу сўз қадимги туркий тил— даги кўп маъноли йа:й- феълининг ’эркин ҳаракат қилдир-’ маъносидан (ЭСТЯ, IV, 77) 'ўзлик' маъносини ифодаловчи -(ы)р қўшимчаси билан ҳосил қилинган шаклига кучайтириш маъносини ифодаловчи -а қўшимчасини қўшиб ҳосил қилинган; кейинчалик иккинчи бўғиндаги тор унли талаффуз қилинмай қўйган, а: унлисининг чўзиқлик белгиси йўқолган; ўзбек тилида а унлилари ä унлиларига алмашган: (йа:й- + ыр = йа:йырä) + а = йа:йыра- > йайра- > йайрä-.