O'zbek tilining etimologik luga'ti

Print

АБГОР

Tasnif: Бу сифат ТжРСда шу шаклда келтирилиб, разг. деб таъкидланган ва афгор шаклида қаранг дейилган (15); у ерда икки маъноли деб изохланган (34). ЎТИЛга абгор шаклида киритилиб, [ф-т] деб таъкидланган ва афгор шакли келтирилган (I, 21), Демак, бу сифат асли афгор шаклига эга, тожик сўзлашув тилида ф товушини о товушига алмаштириб айтиш ҳам мавжуд; ўзбек тилига ана шундай шакли олинган. Тожик тилида бўлганидек ўзбек тилида хам бу сифат абгор қил-, абгор бўл феъллари таркибида ишлатилади, мумтоз адабиёт асарларида абгор авайла- феъли ҳам ишлатилган. (Бундай феьллар ЎТИЛда таъкидланмаган). Бу сифатда маьно тараккиёги аниқдан мавхумга (жисмиидан рухига) томон воке бўлган: 'шикастланган, жароҳатланган' (ТжРС, 34) - ЎКААКЛ 64) - 'ёмон ахволга тушиб колган, ночор, хароб (ЎТИЛ, ). Ҳозирги ўзбек тилида бу сифат фақат рухий холатни англатиш учун ишлатилади.