O'zbek tilining etimologik luga'ti

Print

ЙАЛПИ

Tasnif: ’умумий’. Чигит я л п и униб чиқди. Бу сўз асли қадимги туркий тилда ’энига ва ёнига кенг’ маъносини ифодалаган йалп сўзидан (ЭСТЯ, IV, 101) -ы қўшимчаси билан ясалган (Девон, III, 37); ўзбек тилида а унлиси ä унлисига алмашган, ы унлисининг қаттиқлик белгиси йўқолган: йалп + ы = йалпы > йäлпи. Бу сўз дастлаб ’кенг’ маъносини англатган бўлиб, ’барчасини қамраб олган’, ’умумий’ маъноси шу маъно асосида юзага келган.