O'zbek tilining etimologik luga'ti

Print

БИНОБАРИН

Tasnif: Шунга кура' маъносини ифодалайдиган бу тожикча боғловчи асли бинобар ин (ТжРС, 72), бино барин қисмларидан ("Форс тили", 369) иборат деб кўрсатилган. Бино қисми 'кўр-', 'кара-' маъносини англатадиган тожикча дидан феълининг (ТжРС, 128) бин хозирги замон асосига -о қўшимчасини (ТжРС, 543) қўшиб ҳосил қилинган бўлиб, ’кўриш' маъносини англатади (ТжРС, 543, 72). ТжРСда бино II деб келтирилган бу от бино I отидан фаркланмай арабча деб белгиланган. Бинобарин ТжРСда бинобар ин тарзида ёзилган (72); вахоланки шу луғатнинг ўзида барин олд кўмакчиси келтирилиб, қўшиб ёзилган (47). Бу олд кўмакчи асли 'йўналиш' маъносини ифодалайдиган бар олд кўмакчиси билан (ТжРС, 45) ин кўрсатиш олмошидан (ТжРС, 163) тузилган. Кўринадики, бу богловчининг бинобар ин ва бино барин тарзида ажратиб ёзилганидан кўра ўзбек тилида бинобарин тарзида қўшиб ёзилгани тўғри.