O'zbek tilining etimologik luga'ti

Print

ЙАҒИР

Tasnif: ’иш ҳайвонида юкдан эзилиши оқибатида пайдо бўладиган йирингли яра’. Ёли қуюқ эшакдан яғир бўлган от яхши (Мақол). Бу сўз қадимги туркий тилда мавжуд бўлиб, ’ўй-’, ’чуқурча ҳосил қил-’ маъносини англатган йағ- феълининг -(ы)р қўшимчаси билан ҳосил қилинган сифатдош шакли бўлса керак (Девон, III, 16; ЭСТЯ, IV, 65); ўзбек тилида а унлиси ä унлисига алмашган, ы унлисининг қаттиқлик белгиси йўқолган: йäғ- + ыр = йäгыр > йäғир. Сифатланмишсиз ишлатилиш натижасида бу сўз белги маъносини англатишдан нарса маъносини англатишга кўчган: йäғир жâй -> йäғир.