O'zbek tilining etimologik luga'ti

Print

КЎХЛИ[К]

Tasnif: кўриниши ёқимли', 'чиройли'. "Биз- нинг Марғилонда бир қиз бор, — деди, — шундоқ к ў х л и к к и, бу ўртада унинг ўхшаши бўлмас деб ўйлайман" (Абдулла Қодирий). Бу сифат қадимги туркий тилда 'ҳусн' маъносини англатувчи кöрк отидан -лӱг қўшимчаси билан ясалган (ЭСТЯ, III, 82; ПДП, 396; ДС, 318), кейинроқ сўз охиридаги г ундоши к ундошига алмашган (Девон, I, 336); ўзбек тилида аввал р ундоши талаффуз қилинмай қўйган, кейин биринчи бўғин охиридаги к ундоши х ундошига, ӱ унлиси и унлисига алмашган, сўнгра ö унлисининг юмшоқлик белгиси йўқолган: кöрк + лӱг = корклӱт > кöрклӱк > кöклӱк > кöхлӱк > кöхлик > кохлик. Ҳозирги ўзбек адабий тилида бу сўзни негадир кўҳлик тарзида ёзиш расмийлаштирилган.