O'zbek tilining etimologik luga'ti

Print

ИСТИҲОЛА

Tasnif: Бу арабча сўз ьistihālat(un) шаклига эга (АРС, 203); ўзбек тилига касрали ҳамзани и товушига, ҳойи ҳутги ундошини ҳ ундошига, чўзиқ ā унлисини â унлисига алмаштириб, сўз охиридаги t ундошини ташлаб қабул қилинган: ьistihālat-> истирâла (истиҳола); асли hala феълининг 'ўзгарди', 'бошқа ҳолатга ўтди' маъноси билан (АРС, 202) ҳосил қилинган X боб шаклининг масдари бўлиб (АТГ, 332), араб тилида 'бошқа ҳолатга айланиш' маъносини, ўзбек тилида эса 'тортиниш', 'андишага бориш' маъносини англатади (ЎТИЛ, I, 338). Бу сўз ўзбек тилида мустақил ишлатилмаиди, истиҳола қил- қўшма феъли таркибида қатнашади.