O'zbek tilining etimologik luga'ti

Print

КУЗАТ

Tasnif: кетаётган кишига маълум ергача ҳамроҳ бўл-'. Комил билан Бўронбек Зиёдуллани к у з а - т и б қ ў й и ш у ч у н далага чиқишди (Ҳамид Ғулом). Бу сўз қадимги туркий тилдаги 'назорат қил-' маъносини англатган кӱ- феълидан (ДС, 322) -з қўшимчаси билан ясалган отга (ДС, 668; ЭСТЯ, III, 65) -ä қўшимчасини қўшиб ясалган феълнинг (ЭСТЯ, III, 65) -т ортгирма қўшимчасини олган шакли бўлиб, дастлаб ' қўриқла—', ' назорат қил-' маъноларини англатган (ДС, 331; ЭСТЯ, III, 64); ҳозирги ўзбек тилидаги маъноси ана шу маънодан ўсиб чиққан; ўзбек тилида ӱ унлиси — нинг юмшоқлик белгиси йўқолган: [(кӱ- + з = кўз ) + ä = кӱзä-] + т = кӱзäт- > кузäт-