O'zbek tilining etimologik luga'ti

Print

ҚОПҚОҚ

Tasnif: идишнинг уст томонини, оғзини бекитиб турувчи қисм (буюм)'. Олимов қуён тушган яшикнинг қопқоғин и маҳкамлаб, Аҳмадга узатди (Ҳаким Назир). Қадимги туркий тилда ҳам шундай маънони англатган бу сўз асли ' эшик' маъносини англатган қапуғ отидан кичрайтириш маъносини ифодаловчи -(а)қ қўшимчаси билан ҳосил қилинган; қўшимча қўшилганидан кейин иккинчи бўғиндаги тор унли талаффуз қилинмай қўйган, сўнгра ғ ундоши қ ундошига, а унлилари â унлиларига алмашган: қапуғ + ақ = қапуғақ > қапғақ > қапқақ > қâпқâқ. Қадимги туркий тилда бундай маъно қапақ сўзи билан ҳам анг — латилган (ДС, 420 : қапақ I ’покрышка, крышка').