O'zbek tilining etimologik luga'ti

Print

АҒАНА

Tasnif: ’Ёнбошга юмала-’. Тупроққа а ғ а н а б ўйнаётган болалар бирдан сув томонга югуриб кетишди. Бу сўз қадимги туркий тилда ’бир томонга эгил—’ маъносини англатган а:ғ- феълидан -(ы)н қўшим- часи билан ясалган отга -а қўшимчасини қўшиб ясалган (ЭСТЯ, I, 75; ДС, 18), кейинроқ а: унлисининг чўзиқлик белгиси йўқолган, иккинчи бўғиндаги тор унли талаффуз қилинмай, ағна- шакли юзага келган (Девон, I, 284; ДС, 22); ўзбек тилида иккинчи бўғиндаги ы унлиси а унли — сига алмашиб сақланган, кейинчалик а унлилари ӓ унлиларига алмашган: (а:ғ—ағын = а:ғьш > ағьш) + а = ағьша- > ағана- > ӓғӓнӓ-.